Riblje ulje

riblje ulje

Riblje ulje ima mnogobrojna lekovita svojstva. Obzirom da je riblje ulje jedan od najboljih prirodnih izvora omega-3 masnih kiselina, zaista se može verovati tvrdnjama da ima brojne dobrobiti po ljudsko zdravlje.

U nastavku ćete saznati za šta je sve dobro riblje ulje i kako se pravilno koristi.

riblje ulje za vid

Riblje ulje je puno masnih kiselina dve vrste, dokosaheksaenoične kiseline (skraćeno- DHA) i eikosapentanoične kiseline (skraćeno EPA). Ovo su komponente koje naše telo ne može da proizvede, pa moramo da ih unosimo kroz hranu ili suplemente. Ako u vašoj ishrani nemate puno morskih plodova i omega-3 masnih kiselina, suplementi ribljeg uja će vam obezbediti ona lekovita svojstva koja vam nedostaju.

Ćelijama i organima u našem telu su masne kiseline neophodne, pošto se od njih sastoje zaštitni slojevi (membrane). Nekim organima, kao što su oči i mozak, potrebna je veća količina masnih kiselina, kako bi mogi da rade punom parom. Dakle, može se reći da su masne kiseline kritičan sastojak koji je potreban za obavljanje telesnih funkcija. Isto tako, manjak omega-3 masnih kiselina u ishrani može napraviti mnoge probleme, poput bolesti srca, mentalnih poremećaja i problema sa vidom.

Postoji puno lekovitih svojstava vezanih za riblje ulje, ali su samo neka od njih i naučno dokazana, te ćemo o njima govoriti u nastavku ovog teksta.


Dokazana lekovita svojstva ribljeg ulja

Štiti od bolesti srca

Srčana oboljenja su vodeći uzročnih smrti širom sveta. Ali, ubacivanjem ribljeg ulja u ishranu, možete sprečiti nastanak bolesti srca.

Jedno od najpoznatijih lekovitih svojstava ribljeg ulja je njegova sposobnost da smanji rizik od srčanih oboljenja. U istraživanjima se uvek poredi grupa ljudi koja se pretežno hrani morskim plodovima, nasuprot onima koji unose manje omega-3 masnih kiselina (jedu manje ribe i slično). I svaki put, rezultati pokazuju da ishrana bogata ribljim uljem značajno smanjuje rizik od srčanih bolesti.

Osim toga, riblje ulje je dobro i za osobe koje su imale srčani udar. U ovom slučaju, riblje ulje smanjuje šanse od novog srčanog ili moždanog udara, kao i rizik od abnormalnog srčanog ritma.

Plus, mnoga druga svojstva ribljeg ulja svakako imaju poboljšanje zdravlja srca kao „posledicu“. Dakle, ako smatrate ili znate da imate šanse da obolite od neke srčane bolesti, ili prosto želite da smanjite šanse za srčani udar, šlog ili neku drugu vrstu srčane bolesti, počnite da jedete više ribe i morskih plodova ili uzmite riblje ulje kao suplement.


Riblje ulje za mršavljenje

Svakodnevno uzimanje suplemenata ribljeg ulja obogaćenim omega-3 masnim kiselinama, uz redovno vežbanje, značajno povećava šanse da smršate, u poređenju sa samim treninzima ili samim konzumiranjem ribljeg ulja. Australijski naučnici otkrili su da redovno vežbanje i unos ribljeg ulja doprinose mršavljenju i oblikovanju tela. Dakle, riblje ulje može biti koristan dodatak nekom režimu vežbanja i drugim promenama koje ste napravili za mršavljenje.

Sticanjem optimalne telesne težine smanjićete i šanse da obolite od kardiovaskularnih bolesti i pozitivno ćete uticati i na druge faktore rizika za srčani i moždani udar. Ako ste blizu toga da postanete gojazni, ili prosto želite da imate zdraviju telesnu težinu, riblje ulje u kombinaciji sa vežbanjem može biti odgovor koji ste tražili!


Smanjuje nivo triglicerida

Trigliceridi su vrsta masti koja se nalazi u raznim namirnicama. Iako čine sastavni deo normalne ishrane, prevelik nivo ovih masti u krvi, povećava rizik od dobijanja bolesti srca.

Jedno od najutvrđenijih lekovitih svojstava ribljeg ulja je njegova sposobnost da smanjuje nivo triglicerida u telu. Ono dleuje tako što ubrzava razlaganje i pročišćava ove supstance iz krvi.

Nedavno se u svetu obnovio interes o smanjenju nivoa triglicerida, obzirom da se dovodi u vezu sa gojaznošću i otporom insulina.

Smanjenje nivoa triglicerida ne samo da će spreliti potrebu za uzimanjem lekova koji suzbijaju masti, nego će i doprineti opštem zdravstvenom stanju i nošenju sa nekim drugim zdravstvenim problemima, poput dijabetesa tipa 2.


Riblje ulje za vid

Neki delovi oka sastoje se u potpunosti od omega-3 masnih kiselina. Zato, ima smisla kada se kaže da ishrana sa puno omega-3 masnih kiselina utiče na zdravlje očiju i sprečava neke probleme, poput gubitka vida, izazvanog starenjem. Smanjite šanse da imate probleme sa vidom tako što ćete povećati unos ribe i morskih plodova.

Osobe koje imaju manjak omega-3 masnih kiselina u telu, imaju veće šanse da imaju probleme sa zdravljem očiju. Ovo postaje očiglednije kako starite, obzirom da tada vid svakako počinje da slabi.

Makularnu degeneraciju može pogoršati manjak masnih kiselina. Makula se nalazi u centru mrežnjače i odgovorna je za ono što vidimo tačno ispred sebe. Oštećenje makule izaziva zamućenje vida, koje kasnije napreduje u potpuni gubitak čula vida.

Istraživanja su pokazala da konzumiranje ribe i omega-3 masnih kiselina smanjuje rizik od dobijanja makularne degeneracije, kao i da veći unos morskih plodova i ribljeg ulja usporava napredovanje ove bolesti.


Leči arterosklerozu

Arteroskleroza nastaje stvrdnjavanjem arterija, tako što se na njihovim unutrašnjim zidovima skuplja plak. Ovo oboljenje je često samo početni simptom neke srčane bolesti. Arteroskleroza može izazvati brojne zdravstvene probleme, uključujući moždani i srčani udar, pa čak i prevremenu smrt.

Dobra vest je da uzimanjem ribljeg ulja, možete sprečiti nastanak arteroskleroze. Obzirom da ono pomaže u bržem razlaganju lošeg holesterola, to znači da može usporiti formiranje plaka i krvnih ugrušaka, čime se sprečava začepljenje arterija.

Ishrana bogata ribljim uljem, zajedno sa ežbanjem i drugim promenama životnog stila može zaustaviti arterosklerozu u korenu.


Pomaže telu da se izbori sa upalnim procesom

Upala u organizmu je prirodan mehanizam kojim se telo brani od toksina. Hronična upala, s druge strane, može napraviti ozbiljna oštećenja na organima i sistemima organa. U određenim slučajevima, prevelika upala se javlja zaedno sa bolom.

Studija u kojoj su učestvovali pacijenti sa bolovima u vratu i leđima, pokazala je da suplementi ribljeg ulja umanjuju bol tako što smanjuju upalni odgovor organizma. Ovo istraživanje govori da riblje ulje može biti bezbedniji izbor za bolove u vratu i leđima u poređenju sa tradicionalnim lekovima koji imaju štetne nuspojave, poput čira na želucu i krvarenja.

Takođe,utvrđeno je da masne kiseline koje se nalaze u ribljem ulju smanjuju proizvodnju jedinjenja koja izazivaju upalu. Takođe je moguće izmeniti neke gene koji igraju ulogu u izazivanju upale. To znači da se jedno od lekovitih svosjtava ribljeg ulja može koristiti u terapeutske svrhe, za lečenje nekih upalnih stanja.


Održava krvni pritisak

Kao da zaštita od srčanih bolesti nije dovoljna, tu je još jedno lekovito svojstvo ribljeg ulja- smanjenje krvnog pritiska, čak i ako se konzumira u manjim dozama. Razna istraživanja su pokazala da EPA i DHA kiseline iz ribljeg ulja zajedno smanjuju i sistolijski i dijastolički pritisak.

Na pritisak pozitivno utiču čak i male doze, od 0,7 grama dnevno! Antihipersenzitivni efekat ribljg ulja je očigledniji kod pacijenata koji imaju povišen holesterol i stvrdnute arterije. Povećanje unosa ribljeg ulja ili uzimanje suplemenata može sprečiti hipertenziju.


Ublažava depresivne epizode

Riblje ulje se pokazalo kao dobar balanser depresivnih poremećaja. Ovo je verovatno tako zato što, osobe sa većom depresijom imaju manjak omega-3 masnih kiselina u krvi.

Istraživanja sprovedena na pacijentima koji pate od manične depresije pokazala su da riblje ulje ima pozitivan efekat na njih. Takođe, može biti od pomoći pacijentima koji imaju simptome depresije čak i ako im nije dijagnostikovan neki veći depresivni poremećaj ponašanja.

Osim toga, suplementi koji sadrže EPA kiseline, deluju efektnije od onih koji sadrže samo DHA, što znači da su upravo one odgovorne za antidepresivno desjtvo ribljeg ulja.

Ova otkrića samo potvrđuju da se riblje ulje može koristiti za nošenje sa depresijom. Osobe koje već piju antidepresive, mogu da koriste i suplemente ribljeg ulja, kako bi pojačali njihovo dejstvo. Redovnim konzumiranjem, postiže se uravnoteženiji odnos emocija i raspoloženja.


Ublažava simptome reumatskog artritisa

Reumatski artritis je jedan od češćih oblika autoimunog artritisa. Oko 70 miliona ljudi širom sveta, ima problem sa njim. Reumatski artritis izaziva ukočenost, bol i zapaljenje zglobova u telu.

Mnogi naučnici su ispitivali kako riblje ulje pomaže u slučaju reumatskog artritisa. Ispitanici koji su učestvovali u studijama, uglavnom su prijavljivali kako im je riblje ulje koristilo za smanjivanje simptoma artritisa, poput bolova u zglobovima, otoka i ukočenosti. Takođe su primetili da su jutarnje epizode ukočenosti traju kraće i nisu tako strašne.

Jedno ispitivanje pokazalo je da redovnim uzimanjem ribljeg ulja, pacijenti mogu da piju manje doze antiupalnih nesteroidnih lekova, koji se obično koriste za lečenje artritisa. Smanjivanjem unosa lekova i povećanjem unosa prirodnih supstanci, smanjuju se nuspojave i organizam je čistiji.

Analiza 17 studija o ribljem ulju pokazala je da omega-3 masne kiseline mogu smanjiti bol u zglobovima koji se pripisuje drugim upalnim stanjima kao što su bolesti creva i dismenoreja.

Iako riblje ulje može smanjiti simptome artritisa, ono nažalost, ne može usporiti oštećenje zglobova izazvano ovom bolešću.


Jača zdravlje kostiju i bori se protiv osteoporoze

Jedno od najbolje istraženih lekovitih svojstava ribljeg ulja je njegova sposobnost da formira jake, zdrave kosti. Osteoporoza nastaje kada u organizmu imamo manjak kalcijuma ili disbalans faktora odgovornih za održavanje jačine i gustine kostiju. To se najčešće dešava starijim osobama, kada kostima počne da fali minerala, zbog čega postaju slabije i sklonije pucanju.

Iako adekvatan unos kalcijuma i D vitamina može pozitivno uticati na zdravlje kostiju, istraživanja su pokazala da ishrana bogata omega-3 masnm kiselinama takođe može biti od pomoći.

Određene studije govore da omega-3 masne kiseline koje se nalaze u ribljem ulju mogu igrati ulogu u povećanju nivoa kalcijuma. Ovo za posledicu ima poboljšanje gustine kostiju i smanjenje rizika od osteoporoze. Osim toga, otkriveno je da muškarci koji uzimaju omega-3 masne kiseline, pogotovo DHA, imaju veću mineralizaciju u kostima, što je dobro za njihovu jačinu i gustinu.

Drugo istraživanje u kom su učestvovale žene, starije od 65 godina govori da suplementi sa EPA i gama linoleičnom kiselinom (još jednom vrstom masnih kiselina) pozitivno utiču na zdravlje kostiju, u poređenju sa placebom. Žene koje su dobijale ove suplemente imale su manje opadanje koštane mase i povećanje gustine kostiju.

Sva ova otkrića pokazuju da riblje ulje zaista igra veliku ulogu u održavanju zdravlja kostiju. Uzimanje suplementa ili ishrane obogaćene ribljim uljem može smanjiti rizik od osteoporoze i preloma kostiju.


Štiti od demencije i Alchajmerove bolesti

Alchajmerova bolest je jedna od najčešćih vrsta demencije koja se javlja kod starijih osoba. Samo u Americi, oko 5,4 miliona ljudi ima Alchajmerovu bolest. A u te brojeve ne spadaju razni oblici demencije i kognitivnog propadanja.

Srećom, ishrana sa dovoljnom količinom ribe, koja sadrži DHA i EPA masne kiseline koje se nalaze u ribljem ulju, može usporiti razvoj demencije.

Iako studije sa suplementima tek treba da budu potvrđene da imaju isi efekat, postoje neka mala ispitivanja koja pokazuju da zamena za rivlje ulje može poboljšati pamćenje kod starijih osoba.

Jedno istraživanje govori da unos EPA i DHA kiselina iz ribljeg ulja, poboljšava kognitivne performanse.


Usporava rak debelog creva

Rak debelog creva je u direktnoj vezi sa hranom koju unosimo. Ishrana bogata omega-3 masnim kiselinama može smanjiti rizik od kolorektalnog raka. Ovo svojstvo može biti zahvaljujući EPA kiselinama koje utiču na razvoj raka u debelom crevu.

Preliminarni podaci govore da dnevni unos ribljeg ulja usporava napredovanje raka debelog creva u ranim fazama.


Pomaže u rastu i razvoju fetusa

Obzirom da se omega-3 masne kiseline nalaze u sastavu mnogih organa, to znači da je neophodno unositi ih putem ishrane, kako bi se fetus ravijao pravilno. Ženama u drugom stanju se zbog toga često savetuje da jedu što više namirnica koje sadrže omega-3 masne kiseline. Isto važi i za majke koje doje.

Osim što podstiču opšti rast, istraživanja su pokazala da uzimanje ribljeg ulja tokom trudnoće i dojenja poboljšava koordinaciju novorođenčadi, na relaciji ruke-oči.

Omega-3 masne kiseline u ribljem ulju smanjuju rizik od prevremenog porođaja, pobačaja i alergija kod beba. Pored toga, dobro će uticati i na majke koje posle porođaja često upadaju u depresiju.

Postoje i neki dokazi koji govore da ishrana puna omega-3 masnih kiselina igra ulogu u jačanju vizuelnog i kognitivnog razvoja kod novorođenčadi.

Suplementi ribljeg ulja su bezbedni za trudnice, mada bi za svaki slučaj trebalo razgovarati sa lekarom pre nego što počnete da ih koristite.


Za zdravlje kože

Omega-3 masne kiseline se nalaze u ćelijskim membranama i tkivima širom tela. Naša koža, obzirom na to da je najveći organ, sadrži veću količinu ovih masnih kiselina.

Naučnici su ispitivali efekte ribljeg ulja na kožu, a posebno ih je zanimao učinak ovog suplementa na kožne bolesti poput psorijaze. Jedna studija pokazala je da riblje ulje poboljšava stanje kože kod više od polovine ispitanika. Drugo istraživanje je iznelo zaključke da nakon osam nedelja suplementacije ribljim uljem, pacijenti osećaju poboljšanje nekih simptoma psorijaze poput svraba, crvenila i ljuštenja kože.

Pored svega ovoga, riblje ulje se može uzimati preventivno protiv oštećenja kože.ubacite dovoljno masnih kiselina u ishranu i obezbedićete sebi mladalački izgled koji će trajati mnogo duže.


Nošenje sa mentalnim poremećajima

Omega-3 masne kiseline čine veći deo moždane strukture. To govori da je za, pravilno funkcionisanje ovog organa, neophodan unos omega-3 masnih kiselina.

Istraživanja su pokazala da većina ljudi sa mentalnim poremećajima imaju manjak omega-3 masnih kiselina. Ovo je pokrenulo mnoga dodatna ispitivanja koja su rađena kako bi se pokazalo na koji način riblje ulje pomaže u lečenju mentalnih poremećaja.

Jedna studija pokazala je da uzimanje ribljeg ulja poboljšava simptome psihoze i šizofrenije. Pored toga, ovo je dobra efektivna mera koja sprečava razvoj psihotičnih poremećaja, pogotovo kod mlađih ljudi koji su skloni psihotičnim napadima.

Pored toga, pilot studija u kojoj su pacijenti uzimali omega-3 suplemente tokom šest nedelja, pokazala je poboljšanja kod obolelih od šizofrenije. Pacijenti koji su povećali unos omega-3 masnih kiselina su ublažili simptome bolesti.

Suplementi ribljeg ulja uravnotežuju raspoloženje kod pacijenata sa bipolarnim poremećajem, pa se preporučuju kao vid terapije, zajedno sa lekovima.


Sprečava rak dojke

Jedno od manje poznatih lekovitih svojstava ribljeg ulja je uticaj na rak. Žene koje imaju ishranu punu omega-3 masnih kiselina iz ribe, imaju manje šanse da obole od raka dojke.

Ovo je pogotovo tačno kada se uporedi sa odnosom EPA i DHA kiselina u arahidoničnoj kiselini (omega-6 masna kiselina). Ovo svojstvo ribljeg ulja se može pripisati njegovoj sposobnosti da smanji upalu, zajedno sa inhibiranjem određenih jedinjenja i signala koji se javljaju usled razvoja raka dojke.

Pored toga, druge studije su pokazale potencijal koji ima suplementacija  omega-3 masnim kiselinama u usporavanju napredovanja i sprečavanju metastaziranja raka dojke.


Hiperaktivni poremećaj kod dece

Klinička ispitivanja su otkrila da deca koja imaju hiperaktivni poremećaj, kao i druge probleme sa učenjem i ponašanjem, imaju manju količinu omega-3 masnih kiselina u krvi.

Pošto su omega-3 tako važan deo za moždanu strukturu, dovoljna količina EPA i DHA kiselina u ishrani, može sprečiti probleme sa ponašanjem. Ovo je posebno važno kod dece, pošto se njima mozak brže razvija u ranim godinama života.

U jednoj studiji, hiperaktivna deca i ona sa simptomima poremećaja pažnje su dobijala placebo ili suplement nezasićene masne kiseline tokom 12 nedelja. Rezultati su pokazali da ovaj suplement ima pozitivsan uticaj na kognitivne funkcije i ponašanje. To nam govori da ovakvi suplementi, koji se nalaze u ribljem ulju, smanjuju simptome hiperaktivnosti i da mogu pomoći deci koja imaju probleme sa učenjem.

Suplementacija ribljim uljem može poboljšati impulsivnost, hiperaktivnost i pažnju kod dece. Ova svojstva riblje ulje poseduje zahvaljujući antiupalnim svojstvima, kao i sposobnosti da se ubaci u ćelijske membrane u centralnom nervnom sistemu. Ovo zauzvrat poboljšava balans jedinjenja koja doprinose poremećajima pažnje.

I ono što je najvažnije, riblje ulje je bezbedno za konzumiranje, i deca ga dobro podnose. Zbog toga je ovo dobar suplement za ublažavanje mnogih simptoma hiperaktivnosti i poremećaja pažnje, koji će smanjiti ili sprečiti potrebu za lekovima.


Neželjena dejstva i nuspojave

Saveti i mere opreza

  • Postoji puno lekovitih svojstava ribljeg ulja, ali pre uzimanja bilo kog suplementa, treba da razgovarate sa doktorom.
  • Kada se odlučite da ubacite riblje ulje kao dodatak ishrani, proverite koja vam doza treba i da li će smetati lekovima koje pijete (ako imate neke lekove na recept).
  • Obično se za kombinaciju DHA i EPA kiselina, uzima 200-500 miligrama dnevno. U određenim slučajevima može biti potrebna veća doza- ako ste u drugom stanju, dojite ili ako ste u rizičnoj grupi za srčane bolesti.
  • Suplementi ribljeg ulja mogu se naći u raznim oblicima. Odaberite ono koje sadrži slobodne masne kiseline, trigliceride, ili fosfolipide. Ona riblja ulja na kojima piše da sadrže etil ester se teže absorbuju.
  • Suplemeni ribljeg ulja su skloni oksidaciji, što im smanjuje jačinu. Kupite ono koje sadrži antioksidante kao konzervanse. Nakon otvaranja, čuvajte ih na hladnom i tamnom mestu, kao što je frižider.
  • Pre kupovine, dobro pročitajte šta piše na pakovanju. Obavezno proverite koje se količine EPA i DHA kiselina nalaze u njemu, jer na primer, možete naići na proizvode koji sadrže 1 gram ribljeg ulja i manje od 300 miligrama DHA i EPA. Odaberite onaj proizvod koji sadrži minimalno 300 miligrama EPA i DHA kiselina.
  • Riblje ulje koje sadrži EPA i DHA kiseline organizam bolje upija kada se uzima sa masnijim obrokom.